dinsdag 5 januari 2021

Geschiedenis van de ELKA schaakklok

Waarschijnlijk is de uitdrukking "Even een kiekje maken." u welbekend. Minder bekend is dat dit een eponiem is. Een kiekje maken is vernoemd naar Israël Kiek (1811-1899), een fotograaf uit Leiden. Israël Kiek verdiende zijn geld als  portretfotograaf maar vooral met het snel vastleggen van, veelal dronken, studenten. Hieronder een voorbeeld van een kiekje.


Wat heeft dit met een schaakklok te maken? Daar kom ik zo op. Israël Kiek was verwant aan Lazarus Kiek, een horlogemaker. De familie Kiek kwam oorspronkelijk uit Hamburg, en halfverwege de achtiende eeuw verhuisde de familie naar Groningen.

Lazarus verkaste op jonge leeftijd (14) naar Amsterdam om daar in de leer te gaan bij zijn oudere broer Hijman welke een zaak in de hoofdstad had. Lazarus kreeg in 1889 internationale erkenning voor zijn vakmanschap op de wereldtentoonstelling te Parijs. Hij ontwierp de eerste elektrische klok, en won daarmee een gouden medaille.

We zien hier Lazarus met zijn vrouw Rachel in 1919.


We maken een sprongetje, Lazarus is ondertussen voor zichzelf begonnen in 1913 onder de naam ELKA. Er zijn verschillende theorieën over de betekenis van deze afkorting. De meest verbreide is dat het staat voor Ernst Louis Kiek Amsterdam. Ernst-Louis werd echter pas in 1918 geboren als zoon van Louis Kiek, die weer zoon van Lazarus was. Waarschijnlijker is derhalve de naam: Electrische Klokken Amsterdam. 

Ernst-Louis trad, zoals dat ging in die tijd, in de voetsporen van zijn vader Louis en grootvader Lazarus. Lazarus overleed in 1938. Aangezien de familie Kiek joods was, zijn er tijdens de tweede wereldoorlog een flink aantal omgekomen in de vernietigingskampen. Ernst-Louis had de mazzel dat hij in '39 op stage gestuurd was naar Zwitserland. Het land van de horlogemakers, maar ook een neutraal land tijdens de tweede wereldoorlog.

Oude krantenadvertentie van ELKA

Na de oorlog werd ELKA door Ernst-Louis gerund. In Amsterdam was het merk een begrip, en ook ons koningshuis kocht daar klokken en horloges. Er waren twee winkels, waaronder één in de Kalverstraat. De oude Ernst-Louis had geen nakomelingen, en op hoge leeftijd verkocht hij in 1999 zijn zaak. Het einde van een tijdperk...

O, wacht, er was nog iets met een schaakklok. Bij de verkoop van de inventaris van Kiek in '99 zou er nog een voorraad van 950 ELKA schaakklokken zijn geweest in het filiaal in de Leidsestraat. Een ooggetuige beweert zelfs ca 2000 schaakklokken gezien te hebben daar!

Kiek maakte deze klokken niet zelf, maar kocht ze van het gerenommeerde Garde. Ik heb er twee in mijn bezit. Wat opvalt aan deze klokken zijn een paar dingen. Op de wijzerplaat zelf staat geen maker. Bij Garde was dat UMF in de begintijd, later Ruhla. Op afbeeldingen welke ik op internet bekeken heb komt dit echter in sommige gevallen wel voor.




Onder op de wijzerplaat staat Made in Germany. Adri Helfrich wees mij erop dat dit juist ten tijde van de 2 Duitslanden gebruikt werd. En wel om exportredenen omdat het ‘Westen’ de DDR nog niet erkende. Het Westen kon uiteraard niet importeren uit landen die niet bestonden. In 1966 drongen de russen echter bij VolksEigenerBetrieb Ruhla aan om made in Germany te vervangen door ‘DDR’. Na 1966 schakelde Ruhla langzaamaan hierop over. 

Rechtsonder, bij de voet van de schaakklok, staat een kleine "gouden" opdruk met daarom in zwarte letters ELKA.  

De geschiedenis van de ELKA klok is meer een geschiedenis van de Kiek familie. Eens een gerenommeerd bedrijf in de Amsterdamse Kalverstraat. De geschiedenis van de familie Kiek heb ik vooral uit een artikel uit het Parool van 23 november 2013.

Over de Garde klok zelf valt veel meer te vertellen. Op onderstaande links vind je meer info over deze klok terug. 

Een Nederlandstalig stuk over Garde

Veel info over klokken, oa Garde (Duits)

Martin van der Hidde




3 opmerkingen:

  1. Ik kom woorden tekort voor de geweldige winst die je me hielp verdienen in slechts een week met binaire optiestrategie het spijt me zo dat ik in het begin twijfelde, ik heb $ 200 geïnvesteerd en $ 2500 verdiende in slechts één week, en bleef meer investeren, vandaag ben ik financieel succesvol, kunt u contact met hem opnemen via e-mail: carlose78910@gmail.com
    Via whatsapp: (+12166263236)
    Ik raad je aan niet te aarzelen. Hij is geweldig.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hallo dames en heren, heeft u financiële hulp nodig? Ik ben Susan Benson. Ik ben een geldschieter en ook een financieel adviseur.

    Heeft u een zakelijke lening, persoonlijke lening, hypothecaire lening of een lening nodig om uw project te voltooien? als uw antwoord ja is, raad ik u aan contact op te nemen met mijn firma. We verlenen allerlei soorten leendiensten, waaronder langlopende en kortlopende leningen. Voor meer info, schrijf ons via e-mail: (sunshinefinancialgroupinc@gmail.com) of stuur me rechtstreeks een bericht op WhatsApp via: +447903159998 en ontvang direct een reactie.

    Wij zijn een uitgebreide financiële dienstverlener en we zijn toegewijd om u te helpen bij het vervullen van al uw ambities. Wij zijn gespecialiseerd in het bieden van gestructureerde financieringsoplossingen aan individuen en bedrijven op de meest effectieve en snelste manier.

    Hier zijn enkele redenen waarom u contact met ons zou moeten opnemen voor een lening;
    * Gemak - U kunt altijd en overal een lening aanvragen.
    * Flexibel bedrag - u beslist hoeveel u wilt lenen.
    * Snelle directe financiering - Ontvang uw lening binnen 24 uur na goedkeuring.
    * Flexibele rentevoet - Betaalbare rentevoet van 3%.
    * Hoge goedkeuringspercentages
    * Flexibele terugbetaling - u krijgt de kans om de terugbetalingsdatum te kiezen, wekelijks, maandelijks of jaarlijks voor een periode van 1-30 jaar.
    * Eenvoudige online applicatie.
    * Persoonlijke begeleiding en expertise.
    * Geen verborgen kosten

    Loop een kans niet mis door gebrek aan geld. Neem nu contact op met mijn bedrijf, we kunnen u helpen met een lening omdat we talloze individuen en organisaties hebben geholpen die over de hele wereld in financiële moeilijkheden zijn gekomen

    Voor meer informatie over ons leningsaanbod, stuur ons dan alstublieft uw leningsverzoek via dit e-mailadres sunshinefinancialgroupinc@gmail.com of op WhatsApp via +447903159998

    Tussenpersonen / Consultants / Makelaars zijn welkom om hun klanten mee te brengen en zijn 100% beschermd. In alle vertrouwen werken we samen voor de voordelen van alle betrokken partijen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Vraag een lening aan bij NOVELTY FINANCE (noveltyfinances@gmail.com) met een rentepercentage van 3%.

    Of u nu uw levensstijl een boost wilt geven of u heeft een onverwachte uitgave, een lening van NOVELTY FINANCE is de kosteneffectieve manier om dit te realiseren.

    NOVELTY FINANCE is flexibel: u kunt tot vijf miljoen euro (€ 5.000.000,00) lenen, met passende aflossingsperiodes variërend van 6 maanden tot 30 jaar. Wij bieden een uitgebreid assortiment aan persoonlijke leningen, zakelijke leningen, woningkredieten en schuldconsolidatieleningen die kunnen worden aangepast aan uw veranderende behoeften en omstandigheden tegen een rentepercentage van 3%.

    Wat je krijgt:
     Onmiddellijke toegang tot uw geld na goedkeuring
     Concurrerende rentetarieven
     Flexibele terugbetalingsvoorwaarden
     De mogelijkheid om uw lening sneller af te betalen (extra betalingen verminderen het kapitaalbedrag van de lening)
     Gemakkelijke goedkeuring als u extra geld nodig heeft
     Uw eerste aflossing van de lening begint zes maanden na goedkeuring.

    Hoe toe te passen:
    Een lening aanvragen is snel en eenvoudig!
    Bedrijven of individuen die geïnteresseerd zijn in het aanvragen van een lening bij Novelty Finance die meer informatie nodig hebben over HOE AANMELDEN, dienen EEN E-MAIL TE STUREN naar (noveltyfinances@gmail.com) OF neem contact op met Krystian Damian op WhatsApp via +48732121095 voor meer informatie en mondelinge briefings. Van toepassing zijn.

    BeantwoordenVerwijderen